ÜNİVERSİTE VE MESLEK SEÇİMLERİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ ?

1. Kendini Tanımak (Öz Farkındalık Geliştirmek)

a. İlgi Alanların

• Hangi derslerde vakit geçirirken zamanın nasıl geçtiğini fark etmiyorsun?
• Hobilerin neler? Kodlama, yazı yazmak, müzik, spor, resim, tartışma gibi?
• İnsanlarla mı çalışmayı seversin, makinelerle mi, yoksa doğayla mı?

b. Yetenek ve Becerilerin

• Sayısal (matematik, mantık) mı güçlüsün yoksa sözel (anlatım, okuma, yazma) mi?
• Problem çözme, liderlik, analitik düşünme gibi yetkinliklerin var mı?
• Pratik zekaya mı, yoksa teorik bilgiye mi daha yatkınsın?

c. Değerlerin ve Yaşam Hedeflerin

• Hayatta seni ne motive ediyor: Yüksek maaş, prestij, topluma katkı, esneklik, özgürlük?
• Örneğin: Bir doktor ile bir yazılım geliştiricinin yaşam tarzı, sorumluluğu ve günlük rutini çok farklıdır.

 İpucu: MBTI testi, Holland Meslek Testi gibi kişilik ve kariyer testlerini yaparak kendine dair farkındalığını artırabilirsin.

2. Mesleklerin Doğasını ve Geleceğini Anlamak

a. Meslekleri Tanımak

• Bir meslek sadece “adı”ndan ibaret değildir. Günlük işleri nelerdir? Hangi alanlarda çalışılır?
  • Örn: Psikologlar sadece terapi yapmaz; okullarda, şirketlerde, hastanelerde görev alabilirler.

b. Gelecek Trendleri

• Otomasyon, yapay zekâ, iklim krizi gibi küresel değişiklikler hangi meslekleri daha değerli kılıyor?
  • Örn: Veri bilimi, yapay zekâ mühendisliği, sürdürülebilir enerji uzmanlığı yükselen mesleklerdir.

c. İş Bulma Olanakları

• Seçeceğin meslekle mezun olduktan sonra iş bulma şansın nedir?
• Devlet mi özel sektör mü daha çok istihdam sağlıyor?

3. Üniversite Seçimi: Sadece Diploma Değil, Bir Yaşam Deneyimi

a. Eğitim Kalitesi

• Üniversitenin öğretim üyeleri alanında uzman mı?
• Ders içerikleri güncel mi? Yurt dışı ile denk mi?
• Laboratuvar, kütüphane, staj, değişim programları (Erasmus vb.) gibi destekleri var mı?

b. Mezun Başarısı

• Bu üniversiteden mezun olanlar nerelerde çalışıyor?
• Mezun ağı güçlü mü? (Network = İş bulma kolaylığı)

c. Üniversitenin Konumu ve Sosyal Yaşam

• Büyük şehirde mi yoksa küçük şehirde mi?
• Yaşam maliyeti nasıl? Ulaşım kolay mı?
• Sosyal etkinlikler, öğrenci kulüpleri, spor, sanat olanakları var mı?

4. Kişisel ve Ailevi Koşullar

a. Ekonomik Durum

• Devlet üniversitesi mi, vakıf üniversitesi mi? Burs olanakları var mı?
• Yurt, yemek, ulaşım gibi masraflar aile bütçesine uygun mu?

b. Aile Beklentileri ve Destekleri

• Ailenden gelen baskı ya da yönlendirme var mı?
• Aileni mutlu edecek ama seni mutsuz edecek bir tercih mi yapıyorsun?

 Unutma: Mutlu olmadığın bir meslekte uzun süreli başarı ve tatmin zor olur.

5. Danışma ve Araştırma

a. Rehberlik Al

• Okul rehber öğretmenleriyle görüş. Onlar YKS puanları, sıralamalar ve bölüm eşleşmeleri konusunda deneyimlidir.
• Psikolojik danışmanlık merkezleri de meslek danışmanlığı yapar.

b. Deneyim Aktarımı

• Üniversite öğrencileriyle veya mezunlarla konuş. YouTube’da “bir günüm” videoları faydalı olabilir.
• Forumlar, Reddit, Facebook grupları, LinkedIn mezun profilleri sana fikir verir.

6. Alternatif Planlar Hazırla (B Planı)

• Tercih ettiğin bölüm gelmezse ne yapacaksın?
• Aynı ilgi alanına sahip farklı bölümler var mı?
  • Örn: Psikoloji tutmazsa PDR düşünülebilir.
• Gerekirse 1 yıl mezuna kalmak seni daha iyi bir üniversiteye taşıyabilir mi?

 Fikir: Çift anadal, yandal, staj, sertifika programları ile alanını şekillendirebilirsin. Mezun olduğunda tek bir diplomaya bağlı kalmazsın.

İPUCU: Kendine Şu Soruları Sorarak Başla

• Sabah uyanıp gideceğin iş seni heyecanlandırıyor mu?
• Para olmasaydı yine bu işi yapar mıydın?
• Bu meslek, seni hem şimdi hem 20 yıl sonra mutlu eder mi?