EBEVEYN TUTUMLARININ SINAV KAYGISINA ETKİLERİ

Bir evde kurulan cümleler, çoğu zaman sadece konuşma değildir. Çocuğun zihninde yankılanan iç sesin temeli olur. Sınav döneminde bu etki daha da belirgindir çünkü öğrenci zaten kaygı, yorgunluk ve belirsizlikle mücadele etmektedir. Aileden gelen her söz, ya güçlendirici bir destek olur ya da yükü daha da ağırlaştırır. “Yeterince çalışmıyorsun.”, “Bu notlarla nasıl kazanacaksın?” gibi ifadeler, niyet olarak motive etmeyi amaçlasa da çoğu zaman öğrencide yetersizlik ve suçluluk duygusu yaratır. Böyle durumlarda öğrenci, başarısız olma korkusuyla değil, ailesini hayal kırıklığına uğratma endişesiyle hareket eder. Bu da içsel motivasyonu düşürür, kaygıyı artırır.

Psikolojik açıdan bakıldığında, sınav sürecinde öğrencinin en çok ihtiyaç duyduğu şey koşulsuz kabul ve destek hissidir. “Sonuç ne olursa olsun sen değerlisin.” gibi cümleler, öğrencinin öz güvenini besler ve performansını olumlu yönde etkiler. Çünkü güven duygusu, zihinsel esnekliği artırır; korku ise öğrenme süreçlerini bloke eder. Aile içindeki iletişim dili bu noktada belirleyicidir.

Bazı ebeveynler, kendi kaygılarını farkında olmadan çocuklarına yansıtır. “Biz senin geleceğin için uğraşıyoruz, sen de biraz gayret et.” gibi cümleler sorumluluk kazandırmak yerine baskı yaratır. Oysa öğrenci, başarının sadece çalışmayla değil, duygusal dengeyle de bağlantılı olduğunu bilmelidir. Ailenin her sözü, bu dengenin bir parçasıdır.

Rehberlik bakış açısıyla değerlendirildiğinde, sınav başarısında sadece ders çalışma stratejileri değil, aile tutumu da belirleyici faktördür.

Ebeveynin kullandığı dil öğrencinin öz yeterlik algısını doğrudan etkiler. “Yapabilirsin, biz sana inanıyoruz.” gibi cümleler, beynin ödül merkezini uyarır ve motivasyonu güçlendirir.

“Yine olmadı.”, “Sen bu işi yapamayacaksın.” gibi ifadeler ise öğrencinin kendine dair olumsuz inançlarını pekiştirir.

Kısacası, sınav döneminde kelimeler sınavdan çok daha etkilidir. Aileden gelen bir “Başaracağına inanıyorum.” cümlesi, öğrencinin iç sesine dönüşür. O ses, sınav salonunda bile onu desteklemeye devam eder. Unutulmamalıdır ki çocuğun iç dünyasında yankılanan kelimeler, çoğu zaman anne babasının sesidir; bu yüzden her cümle ya bir güven köprüsü kurar ya da görünmez bir baskı duvar örer.