YKS HAZIRLIK SÜRECİNDE BAHANELERİN ARKASINDAKİ GERÇEKLER

Sınava hazırlık döneminde ortaya çıkan bahaneler, aslında bahaneden çok zihnin kendini koruma mekanizmalarıdır. Genellikle yorgunluk, kaygı, özgüven eksikliği veya belirsizlik gibi duyguların üstünü kapatmak için ortaya çıkarlar. Aşağıda en sık görülen bahaneler ve onların arkasındaki gerçek psikolojik nedenleri bulacaksın.

🎭 1. “Yorgunum, bugün çalışmayayım.”

✔ Gerçek:

• Zihnin zorlanmaktan kaçınma eğilimidir.
• Beyin, konfor alanını çok sevdiği için enerji harcayacağı işleri erteler.
• Çoğu zaman fiziksel değil, zihinsel yorgunluk vardır.

⏳ 2. “Zaten geç kaldım, çalışsam da yetişmez.”

✔ Gerçek:

• Başlama kaygısı.
• “Mükemmel yapamayacaksam hiç yapmayayım.” düşüncesinin bir sonucu.
• Aslında geç kalmak değil, başlayamamak asıl problem.

🎯 3. “Konu çok zor, anlamıyorum.”

✔ Gerçek:

• Zor değil, sadece tanıdık değil.
• İlk karşılaşmada doğal olarak düşük bir özgüven oluşur.
• Bu cümle, beyni “denememeyi” meşrulaştırmak için ürettiği bir savunma cümlesidir.

🕹 4. “Biraz YouTube/TikTok bakayım, sonra çalışırım.”

✔ Gerçek:

• Dopamin kaçışı.
• Beyin kısa vadeli hazları (video, oyun, sosyal medya) uzun vadeli hedeflere tercih eder.
• Bu bir iradesizlik değil, biyolojik bir eğilim.

📚 5. “Bugün verimli olmayacağım, yarından itibaren bomba gibi başlarım.”

✔ Gerçek:

• Mükemmeliyetçilik → Erteleme döngüsü.
• Kusursuz bir başlangıç fikri zihnin uydurduğu bir tuzak.
• Asıl mesele verimsiz olmak değil, başlayamama korkusu.

😟 6. “Bu konular bittikten sonra denemeye başlarım.”

✔ Gerçek:

• Deneme kaygısı.
• Yanlış yapmaktan veya kötü sonuç görmekten kaçınmak.
• Zihin, performans ölçümünden hoşlanmaz; riskli bulur.

💭 7. “Ses var, ortam kötü, çalışamıyorum.”

✔ Gerçek:

• Dikkat değil, odaklanmaya direnç.
• Mükemmel koşulları bekleme eğilimidir.
• Asıl engel ortam değil, zihnin başlamaya karşı direnci.

⛔ 8. “Benim kapasitem belli, en fazla buraya kadar.”

✔ Gerçek:

• Düşük öz yeterlilik (self-efficacy).
• Kötü geçen birkaç denemenin yarattığı özgüven yarığı.
• Zihnin, başarısızlık ihtimalini azaltmak için kendini erkenden pes ettirmesi.

🧠 9. “Çok stresliyim, çalışamıyorum.”

✔ Gerçek:

• Stresin kaynağı çalışmamak değil, başlamamak.
• Başlamamak → suçluluk → stres → daha az çalışma → daha fazla stres döngüsüne girilir.

❤️ 10. “Herkes benden daha iyi gidiyor.”

✔ Gerçek:

• Sosyal karşılaştırma.
• Kişi sadece başkalarının görünen yanını görüyor, kendi arka plan zorluklarıyla kıyaslıyor.
• Bu bir gerçek değil, zihnin yarattığı algı yanılsaması.

🌱 Bu bahaneler neden ortaya çıkar?

• Beyin enerji tasarrufu yapmak ister.
• Belirsizlikten hoşlanmaz.
• Yorulduğunda değil, zorlandığında kaçar.
• Kötü sonuç ihtimali karşısında kendini korumaya alır.
• Mükemmeliyetçi zihin, başlatmamak için bahaneler üretir.